Politico: Οι επιπτώσεις της γαλλικής πολιτικής κρίσης αποδυναμώνουν την Ευρώπη

Ανησυχία προκαλεί στις Βρυξέλλες η πολιτική αστάθεια στη Γαλλία καθώς για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση κατέρρευσε προκαλώντας ένα ντόμινο εξελίξεων που φέρνει πιο κοντά τον φόβο της ανόδου της ακροδεξιάς σε περίπτωση προκήρυξης πρόωρων βουλευτικών εκλογών.

Σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες εξέφρασαν τους φόβους τους ότι η ηγεσία του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν σε διεθνή ζητήματα όπως η Ουκρανία και η Γάζα θα αποδυναμωθεί λόγω της κατάστασης στο εσωτερικό της χώρας του. Κάποιοι ανησυχούν μάλιστα ότι ολόκληρη η οικονομία της ευρωζώνης μπορεί σύντομα να βρεθεί σε κίνδυνο ως αποτέλεσμα.

«Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να αποτύχει, επομένως αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη», δήλωσε ένας διπλωμάτης από χώρα της ΕΕ στο περιοδικό Politico. «Είναι το κύριο θέμα σε όλες τις συζητήσεις σήμερα».

Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κορυφαίος παράγοντας στην G7, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξίσου σημαντικό είναι ότι, υπό τον Μακρόν, υπήρξε μια πολιτική δύναμη που καθοδηγούσε τις υποθέσεις της ΕΕ, την οποία συναγωνιζόταν μόνο η δύναμη της Γερμανίας.

Αντιμέτωπος με το έλλειμα στη χώρα του

Ταυτόχρονα, ο Μακρόν προσπαθεί να αποκρούσει την απειλή του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, το οποίο προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα.

Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του δεν έχουν καταφέρει να ψηφίσουν μέτρα για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών μέσω του κοινοβουλίου. Ένα παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο αυξάνει ολοένα και περισσότερο την πιθανότητα νέων βουλευτικών εκλογών πριν από το τέλος του έτους, φέρνοντας επιπλέον μήνες αβεβαιότητας.

Ορισμένοι παρατηρητές εξετάζουν τώρα ακόμη και την πρόωρη παραίτηση του Μακρόν από την προεδρία με τη θητεία του να λήγει κανονικά το 2027. 

Κάθε ένα από αυτά τα αποτελέσματα θα άνοιγε την πόρτα στο ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν να σημειώσει σημαντικά κέρδη, ενδεχομένως ανατρέποντας την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και εξαπολύοντας ένα κύμα αστάθειας. Κύρια μεταξύ των ανησυχιών που εξέφρασαν διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ στις εθνικές πρωτεύουσες ήταν ο κίνδυνος για την ευρωζώνη.

Ανησυχία για την οικονομία της ευρωζώνης

Τη Δευτέρα, οι επενδυτές στις αγορές στη Γαλλία και αλλού αντέδρασαν με ανησυχία στην δραματική κατάρρευση της 14ωρης κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκόρνυ. Οι γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα υποχώρησαν και το ίδιο το ευρώ αποδυναμώθηκε έναντι του δολαρίου. Ο δείκτης CAC 40 υποχώρησε κατά 1,4%.

«Υπάρχουν ήδη πολλές ανησυχίες σχετικά με την οικονομία της ευρωζώνης», δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος από μια χώρα της ευρωζώνης. «Πραγματικά δεν το χρειαζόμαστε αυτό».

Εσωτερικά, Γάλλοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τους κινδύνους. Ένας σημείωσε ότι παρά την «πολυπλοκότητα» υπάρχει ακόμα «ένας πιλότος στο πιλοτήριο» στο υπουργείο Οικονομικών και οι αγορές δεν πρέπει να αντιδράσουν υπερβολικά.

«Οι προσπάθειες του Προέδρου Μακρόν τα τελευταία οκτώ χρόνια [είναι να λέει] ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις», δήλωσε ο Γκρεγκουάρ Ρος, διευθυντής προγράμματος για την Ευρώπη και τη Ρωσία στο think tank Chatham House στο Λονδίνο.

«Δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής σαφήνειας και δημοσιονομικής σαφήνειας».

Η νεκρολογία για τον Μακρόν

Στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ γράφουν κρυφά ήδη την πολιτική νεκρολογία του Μακρόν. Ο Γάλλος ηγέτης δεν ανταποκρίνεται πλέον στις προσδοκίες των Βρυξελλών ενώ η επιρροή του φαίνεται πως εξασθενεί γρήγορα.

Ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ μίλησε για την «κληρονομιά» του Μακρόν. Όπως σημειώνει ο Γάλλος πρόεδρος στόχευε στην αλλαγή της Ευρώπης μέσω της «στρατηγικής αυτονομίας» - η οποία καθιστά την ΕΕ πιο αυτάρκη οικονομικά και αμυντικά.

«Δεν είναι πολλοί ηγέτες πρόθυμοι και ικανοί να σκέφτονται πέντε ή ακόμα και δύο χρόνια μπροστά», είπε ο διπλωμάτης. «Ήταν τόσο καλός σε αυτό».

Από την άλλη πλευρά, οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν ορίσει μια άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας πριν από τις γαλλικές εκλογές του 2027, δεδομένου του κινδύνου ανόδου της Λεπέν η οποία έχει ως στόχο να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση, δήλωσε ο αξιωματούχος της κυβέρνησης της ευρωζώνης.

Σε κίνδυνο η ασφάλεια της Ευρώπης

Ο Μακρόν έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την υποστήριξη της Ουκρανίας και της ίδιας της ηπείρου εναντίον της Ρωσίας, τόσο προτρέποντας τους ηγέτες να κάνουν περισσότερα για να εξοπλίσουν την Ευρώπη με τις δικές της στρατιωτικές δυνατότητες όσο και συντονίζοντας τις προσπάθειες με τους συμμάχους.

Η κοινή του πρωτοβουλία με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ για τη συγκρότηση μιας «συμμαχίας προθύμων» παραμένει το μόνο εφικτό όσον αφορά την υποστήριξη οποιασδήποτε ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία. «Δεν είναι καλό για την ΕΕ εάν ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη βρίσκεται σε αναταραχή, ειδικά στην τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας», δήλωσε αξιωματούχος της ευρωζώνης.

Μια ισχυρή «γαλλο-γερμανική μηχανή» — με ισχυρούς ηγέτες που συνεργάζονται στο Παρίσι και το Βερολίνο — θεωρείται συμβατικά απαραίτητη για να καταστεί η ΕΕ ισχυρή και αποτελεσματική. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν αυτό πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί, ακόμη και με έναν νέο ηγέτη στη Γερμανία, τον Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος θεωρείται στις Βρυξέλλες πολύ πιο δυναμικός από τον προκάτοχό του.

Ένας Γάλλος αξιωματούχος από το υπουργικό συμβούλιο ενός απερχόμενου υπουργού αναγνώρισε το πρόβλημα. «Αυτό αφήνει τη Γαλλία απούσα σε μια εποχή που η Ρωσία κάνει εισβολές σε ευρωπαϊκά εδάφη, [όταν] η Κίνα έχει απίστευτη βιομηχανική υπερδυναμικότητα και [όταν] οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανόητα πράγματα. Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείπει. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να δώσει ό,τι έχει να δώσει υπό αυτές τις συνθήκες» ανέφερε ένας άλλος αξιωματούχος.

Η άνοδος της ακροδεξιάς απειλεί την Ευρώπη

Έπειτα, υπάρχει το ερώτημα τι, ή ποιος, θα ακολουθήσει. Εάν ο Μακρόν προκαλέσει νέες εκλογές, η γαλλική ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει, αν και το μερίδιο του RN στις δημοσκοπήσεις έχει παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερό σε περίπου 30% έως 32% από τις βουλευτικές εκλογές του 2024.

Η ακροδεξιά της Ευρώπης έχει ενθαρρυνθεί από τους αγώνες του Μακρόν. Η Λεπέν, η νονά του Εθνικού Συναγερμού, γιόρτασε τη νίκη του δεξιού λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπις στις εκλογές του περασμένου Σαββατοκύριακου στην Τσεχική Δημοκρατία - και χρησιμοποίησε την κρίση της Δευτέρας για να επαναλάβει τις εκκλήσεις της για νέες εκλογές.

Ο Γκέερτ Βίλντερς, ο βετεράνος ακροδεξιός Ολλανδός που κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις τελευταίες εκλογές στην Ολλανδία, είχε μια προειδοποίηση για «όλους τους παλιούς ηγέτες», συμπεριλαμβανομένου του Μακρόν. «Ο χρόνος σας τελείωσε».